Bon, dat wordt hier wikken en wegen. Iedereen heeft waarschijnlijk wel al eens gehoord van zogenaamde elephant sanctuaries in Thailand. But what’s in a name? Heilige zieltjes ga je er niet gauw vinden alvast, tenzij de warme harten van de olifanten zelf. Er is veel misbruik en fout toerisme: vind dan maar eens je weg in de jungle van olifanten excursies en op het eerste zicht onschuldig lijkende wasbeurten van die grijze reuzen. Wij testten het voor je uit: waar vind je een olifantenreservaat in Thailand zonder je ziel te verpatsen?
Eerst en vooral: wilde dieren moeten wilde dieren zijn. Daar blijf je vanaf, die laat je gerust, die moeten hun woest stampende gangetje kunnen gaan. Laat dat vooral het uitgangspunt zijn. Helaas dacht de mens daar honderdenduizendenjaren geleden al anders over. Wie zin heeft in een uitgebreidere geschiedenisles dan dit bescheiden artikeltje, lees dan zeker Sapiens – Een kleine geschiedenis van de mensheid maar eens. Met risico op nachtelijk woelen, als je te weten komt hoe wij als kleine dwergen erin geslaagd zijn om reusachtige oerdieren op grote schaal en op korte tijd van de aardbodem te vegen.
Olifanten bezoeken in Thailand: een kleine vijand van een groot dier
En zo ook verging – en vergaat – het de olifant doorheen de lange loop der jaren. De grootste bedreiging van deze slurfige vrienden? Yup, dat zijn wij. Ooit leefden er wel meer dan 350 beslurfde beestsoorten op aarde en daar blijven er nu slechts twee van over: de Afrikaanse en Aziatische olifant. ‘t Is niet dat we ze opeten – nogal moeilijk in een Ikea-kookpot te duwen hé – we nemen gewoon boom per boom hun speeltuin af. Slechts 15 procent van hun oorspronkelijke leefgebied hebben ze nog over daar in Aziëland, proper is dat. Gooi daar nog een schepje conflict tussen de boerende mens en hongerig dier aan toe, wat stroperij en jacht en je hoeft zelfs niet meer te googlen of de olifant nu een bedreigde diersoort is of niet.
Nochtans is de olifant niet altijd even onpopulair geweest, ze hebben niet voor niets de wel zeer tenenkrullende bijnaam ‘vriendelijke reus’ gekregen. Van horen zeggen dat dit ook een doeltreffende Tinder-profiel omschrijving is, maar dit geheel terzijde. Het zijn zachte dieren die oersterk zijn: ideaal dus om in-den-tijd tam te maken en te gebruiken als lastdier. Zowat een kwart van de Aziatische olifanten heeft dit als huidige jobtitel op zijn LinkedIn-profiel staan. Dat zijn 16.5000 werknemers in de sector van boomstammen slepen, karren trekken, vrachten vervoeren én… toeristen ronddragen in idyllische jungle settings. Ugh.
Say no to elephant rides
Daar gaan je tenen ook van krullen waarschijnlijk: elephant rides. Prima zo. Dit is al zo onvoorstelbaar taboe geworden en maar goed ook. Doe je niet hé, maar dat wist je al wel. Laat dit dan het eerste criterium zijn in je zoektocht naar een goede plek om olifanten te bezoeken in Thailand, waar je dan toch eens kan zien of ze wel echt zo groot zijn: ga niet naar een sanctuary die ritjes op de rug van een olifant aanbiedt.
Met dat als uitgangspunt gingen wij verwoed googelen in ons gekoelde appartementje net buiten het centrum van Chiang Mai. Onze vloekende roze helmen hingen al te bengelen aan het motorbike stuur. Wij hadden namelijk goesting om den bos in te trekken en eens een olifantje te zien. We zijn hier nu toch. Al gauw bleek dat het krioelt van olifantenreservaten en toeristische organisaties die in knipperende neonletters bovenaan hun website koppen NO ELEPHANT RIDES. Wauw, dat zijn dus allemaal prima organisaties! Maar magdanuwel, in de rivier kruipen met olifanten, ze wassen en banaantjes voeren? En eigenlijk zitten sommigen wel vast aan een ketting, maar dat is dan toch voor hun eigen veiligheid? En wat met die pijnlijke bull-sticks bij de opzichters, is dat nu wel of niet de bedoeling? Of hoezitdatnu? Dat zijn dus alvast enkele van de dingen waar jij op moet letten als je op een zo correct mogelijke wijze olifanten wil bezoeken.
Oog in oog met een olifant
We wilden eigenlijk maar één ding: een ferme foto maken van dat machtig dier. Alle tralala errond hoeft niet voor ons, als we hen maar eens diep in de ogen konden kijken met een grote telelens. Na lang zoeken en een beetje gokken kozen we ervoor om naar The Chai Lai Orchid in Mae Wang District te trekken. Klein twee uurtjes rijden langs kronkelende baantjes en razende trucks: avontuh-uur!
Met verwachtingen aan de lage kant parkeerden we de brommers langs de weg. Bon waar zitten die beesten nu erg.. Djiezes, vijf olifanten! Zomaar, knal naast de weg in een afgezet weitje! Wij dachten de jackpot al gewonnen te hebben. Tot we de grote ijzeren hangbrug over de bruinkolkende rivier overstaken en daar nog meer exemplaren zagen rond dwalen tussen rieten hutjes en langs de oevers. We maakten kennis met de eigenaars en vertelden waarvoor we kwamen.
The Chai Lai Orchid doet hun best om zo goed mogelijk voor de dieren te zorgen. De olifanten die bij hen verblijven, zijn niet hun eigendom maar zijn gehuurd van zijn eigenaar om te voorkomen dat ze ingezet zouden worden in het ritjes-toerisme of voor zwaar labeur. Hun doel is dus eerder nobel, maar met een korreltje zout te nemen. Ze verdienen er goed hun brood met de olifanten, die te pas en te onpas opgevoerd worden voor wasjes met dierenliefhebbers in het water. Ze zijn steeds vergezeld van een mahout, een zogenaamde olifantentemmer, die hen met de juiste commando’s kan laten zitten, staan, wandelen en water sproeien over een groepje gierende backpackers. Ze doen ook bare-back rides, dus geen zware koetsen op hun rug. Het dragen van mensen is in principe geen probleem, het voldoende kunnen rusten is wat voornamelijk telt, aldus de organisatie. Aan jou om je conclusies te trekken en al dan niet een ritje te maken. Wij hebben vriendelijk gepast.
Kijken naar olifanten: magda of magdani?
Eerlijk gezegd, we weten niet goed wat we ervan moeten denken. Het zijn dieren die nooit iets anders gekend hebben dan gevangenschap en onderdanigheid. Hun natuurlijk habitat is volgebouwd en door de mens ingenomen, de infrastructuur ontbreekt om hen zomaar in het wild te laten. Ze worden goed verzorgd en zijn duidelijk geliefd door de vele vrijwilligers die zich over hen ontfermen. Hun vrijheid waren ze allang kwijt, maar hun waardigheid lijken ze terug gekregen te hebben.
Ook wij lieten ons verleiden om mee met de olifanten af te dalen naar de rivier en te kijken hoe zij zich in het water lieten zakken. Ze smulden van banaantjes uit onze hand en leken ervan te genieten toen we water over hen plensten. En toch voelde het fout aan, hoe de olifant zich moest schikken naar de bevelen van zijn meester om op de juiste plekken te gaan staan en zitten. Deden we dan toch iets mis? We hebben dan ook meteen duidelijk tegen de mahout gezegd dat als de olifant iets niet wilde doen, hij onmiddellijk moest stoppen met orders geven. Dat is al een manier hoe je je als toerist ethisch correcter kan gedragen tijdens het bezoeken van olifanten. Beter was geweest, als we dat dat baden ook aan ons hadden laten voorbij gaan, maar de fotograaf in Yannick dacht dat in de rivier nog wel een paar coole shots te maken waren.
Moet wildlife toegankelijk zijn voor toerisme?
Het is geen evident verhaal, het olifantentoerisme overal ter wereld. Langs de ene kant geloof ik er steevast in dat het belangrijk is dat door de natuur te zien, je pas beseft hoe belangrijk het is dat we de natuur en haar bewoners moeten beschermen en in haar waarde te herstellen. Daarom is het goed dat er initiatieven zijn die wildlife toegankelijk maken voor het breder publiek. De manier waarop is een wankel evenwicht, zoals een olifant die op een modderige oever naar beneden schuift.
Onze ervaring met The Chai Lai Orchid was misschien niet perfect en daarom schrijven we erover met hopelijk voldoende nuance. Zodat ook jij probeert verstandige keuzes te maken. En dat lang zal hij leven, de grote vriendelijke reus van het oerwoud.
Zelf een wereldreis maken? Start hier.
Hoe de juiste organisatie kiezen om olifanten te bezoeken in Thailand?
- Elephant rides: nieje, doen we niet.
- Per definitie: is het big business, dan is de kans klein dat het welzijn van de dieren voorop staat.
- Baden met olifanten is niet echt natuurlijk. Kans is klein dat je in het wild een olifant tegenkomt die met jou de douche in wilt. Niet doen dus.
- Aanraken, wassen, knuffelen met slurfjes… Ga je ook niet snel met een wilde krokodil doen, toch? Kijken mag, aanraken niet.
- Dieren in een klein hok of vastgeketend aan een boom geven ook niet meteen de indruk dat ze als vrije beesten behandeld worden
Waar is de kans groot dat je goed terecht komt?
Na ons bezoek verdiepten we ons verder in het bestaan van ethische organisaties die aan olifanten welfare doen. Collega-reiziger Veggie Wayfarer tipte ons volgende plekjes:
- BLES Elephant Sanctuary in Sukhothai
- Elephant Valley in Chiang Rai
- Khao Sok National Park: hier leven er nog een paar in het wild, maar bezoek er geen sanctuary, doe een morning safari per boot
En that’s blijkbaar it in heel Thailand qua sanctuaries die helemaal ethisch in orde zijn!
Heb jij nog bedenkingen of nuttige tips voor ons na het lezen van dit verhaal? Laat ze dan zeker achter hieronder. Kennis is rijkdom en wij kunnen nog wel wat centen gebruiken. Peace & love!
